Kadir gecesi, Kur'an-ı Kerim’in vahiy yoluyla Peygamber Efendimize gönderilmeye başlandığı gecedir. Peygamber Efendimiz Kadir gecesinin hangi gece olduğunu kesin bir şekilde belirtmemiş, ancak; "Siz Kadir gecesini Ramazan'ın son on günü içerisindeki tek rakamlı gecelerde arayınız" demiştir. Hangi gece olduğu kesin olarak bilinmemekle birlikte, Ramazan ayının yirmi yedinci gecesinde olma ihtimalinin yüksek olduğu belirtilmektedir.

Rabbimizin affından ve merhametinden yararlanabileceğimiz bir gün geçirebilmek dileğiyle İslam aleminin “Kadir Gecesini” kutluyorum.

Böylesine güzel bir günün önemine ithafen, araştırarak hazırladığım, Dünya Tarihinde İnsan Haklarına İlişkin İlk Metin” olan “Veda Hutbesi” yle devam etmek istiyorum.

Veda Hutbesi; Peygamber Efendimizin vefatından kısa bir süre önce yaptığı veda haccında, yüz bini aşkın hacıya hitaben okuduğu hutbedir. (Arafat’ta, Devesi Kasvâ'nın sırtında, 9 Zilhicce l0 H./8 Mart 632 M. Cuma günü) Peygamberimiz sesinin bütün hacılar tarafından işitilmesi için belli mesafelerde gür sesli sahabilerden bazılarını görevlendirmiştir. Böylece onun sözlerini tekrar eden bu kişiler hutbenin bütün hacılar tarafından duyulmasını sağlamışlardır.

Veda Hutbesi

Ey İnsanlar! Sözümü iyi dinleyiniz! Bilmiyorum, belki bu seneden sonra sizinle burada bir daha buluşamayacağım.

Ey İnsanlar! Bu günleriniz nasıl mukaddes bir gün ise, bu aylarınız nasıl mukaddes bir ay ise, bu şehriniz (Mekke) nasıl mukaddes bir şehir ise, canlarınız, mallarınız, namuslarınız da öyle mukaddestir, her türlü tecavüzden korunmuştur.

Ashabım! Yarın Rabbinize kavuşacaksınız ve bugünkü her hal ve hareketinizden muhakkak sorulacaksınız. Sakın benden sonra eski sapıklıklara dönüp de birbirinizin boynunu vurmayınız. Bu vasiyetimi burada bulunanlar, bulunmayanlara bildirsinler! Olabilir ki bildirilen kimse, burada bulunup da işitenden daha iyi anlayarak hıfzetmiş etmiş olur.

Ashabım! Kimin yanında bir emanet varsa onu sahibine versin! Faizin her çeşidi kaldırılmıştır, ayağımın altındadır. Lakin borcunuzun aslını vermeniz gerekir. Ne zulmediniz, ne de zulme uğrayınız. Allah’ın emriyle bundan böyle faizcilik yasaktır. Cahiliyeden kalma bu çirkin âdetin her türlüsü, ayağımın altındadır. İlk kaldırdığım faiz de Abdülmuttalib’in oğlu amcam Abbas’ın faiz alacağıdır.

Ashabım! Cahiliye devrinde güdülen kan davaları da tamamen kaldırılmıştır. Kaldırdığım ilk kan davası Abdülmüttalib'in torunu (Amcalarımdan Hâris'in oğlu) Rabîa’nın kan davasıdır.

Ey İnsanlar! Bugün şeytan sizin şu topraklarınızda yeniden tesir ve hakimiyetini kurma gücünü ebedi surette kaybetmiştir. Fakat siz; bu kaldırdığım şeyler dışında, küçük gördüğünüz işlerde ona uyarsanız, bu da onu memnun edecektir. Dininizi korumak için bunlardan da sakınınız! 

Ey İnsanlar! Yalan yere Allah'ın adını anarak yemin etmeyin. Yalan yere Allah adına yemin edenin yalanını Allah açığa çıkarır.

Ey İnsanlar! Kadınların haklarını gözetmenizi ve bu hususta Allah'tan korkmanızı tavsiye ederim. Siz kadınları, Allah’ın emaneti olarak aldınız; onların namuslarını ve iffetlerini Allah adına söz vererek helal edindiniz. Sizin kadınlar üzerinde hakkınız, onların da sizin üzerinizde hakları vardır. Sizin kadınlar üzerindeki hakkınız, onların aile şerefini sizin hoşlanmadığınız hiçbir kimseye çiğnetmemeleridir. Eğer razı olmadığınız herhangi bir kimseyi aile yuvanıza alırlarsa, onları uyarıp sakındırabilirsiniz. Kadınların da sizin üzerinizdeki hakları, meşru bir şekilde, her türlü yiyim ve giyimlerini temin etmenizdir.

Ey İnsanlar! Meşru şekilde sahip oldu­ğunuz, üzerlerinde meşru haklarınız ve düzgün insani ilişkileriniz olan köle ve ca­riyelerinize, iş akdiyle bağlı işçilerinize ha­yırla muameleyi size tavsiye ederim. Sof­ranızda bulunanları ölçü alarak onların ka­rınlarını doyurmanızı, giydiklerinizi ölçü alarak onların giyimlerini sağlamanızı tav­siye ederim. Affetmeyi düşünmediğiniz bir suç işledikleri takdirde aranızda aynı cins­ten suç işleyenlere uyguladığınız cezaları ölçü alınız. Onlara işkence etmeyiniz, onları cezalandırmayınız.

Mü'minler! Sözümü iyi dinleyiniz ve iyi belleyiniz! Müslüman Müslümanın kardeşidir, böylece bütün Müslümanlar kardeştir. Din kardeşinize ait olan herhangi bir hakka tecavüz helal değildir. Fakat malını gönül hoşluğu ile vermişse o başkadır.

Ey Ashabım ! Rabbiniz birdir. Babanızda birdir. Hepiniz Adem’in çocuklarısınız. Adem ise topraktandır. Arabın Arab olmayana, Arab olmayanında Arab üzerine üstünlüğü olmadığı gibi kırmızı tenlinin siyah üzerine siyahında kırmızı tenli üzerinde bir üstünlüğü yoktur. Üstünlük ancak takvada, Allah’tan korkmaktadır. Allah yanında en kıymetli olanınız Ondan en çok korkanınızdır. Azası kesik siyahi bir köle başınıza amir olarak tayin edilse sizi Allah’ın kitabı ile idare ederse onu dinleyiniz ve itaat ediniz. Suçlu kendi suçundan başkası ile suçlanamaz. Baba oğlunun suçu üzerine oğlu da babasının suçu üzerine suçlanamaz. Dikkat ediniz! Şu dört şeyi kesinlikle yapmayacaksınız:

1-Allah’a hiçbir şeyi ortak koşmayacaksınız.

2-Allah’ın haram ve dokunulmaz kıldığı canı haksız yere öldürmeyeceksiniz.

3-Zina etmeyeceksiniz.

4-Hırsızlık yapmayacaksınız.

İnsanlar "la ilahe illallah" deyinceye kadar onlarla cihad etmek üzere emr olundum. Onlar bunu söyledikleri zaman kanlarını ve mallarını korumuş olurlar. Hesapları ise Allaha aittir.

Ey Mü'minler! Size bir emanet bırakıyorum ki ona sımsıkı sarıldıkça yolunuzu hiç şaşırmazsınız. O emanet Allah'ın kitabı Kur'an'dır.

Ey Ashabım! Nefsinize zulmetmeyiniz. Nefsinizin de üzerinizde hakkı vardır.

Ey İnsanlar! Cenab-ı Hak her hak sahibine hakkını vermiştir. Her insanın mirastan hissesi ayrılmıştır. Mirasçıya vasiyet etmeye lüzum yoktur.

Ey İnsanlar! Mütemadiyen dönmekte olan zaman, Allah'ın gökleri ve yerleri yarattığı günkü şekil ve nizamına dönmüştür. Ayların sayısı, on ikidir. Dört tanesi, savaşın haram olduğu aylar­dır. Bunlardan üçü birbiri peşinden gelir.  Bunlar Zilkade, Zilhicce, Mu­harrem ve Cumade'l-ahire ile Şaban ara­sındaki Recep'tir.

Ey İnsanlar! Harp edebilmek için haram ayların yerlerini değiştirmek, küfürde çok ileri gitmektir. Bu, kâfirlerin kendisiyle dalâlete düşürüldükleri bir şeydir. Bir sene, helal olarak kabul ettikleri bir ayı, öbür sene haram olarak ilan ederler. Cenab-ı Hakk’ın helal ve haram kıldıklarının sayısına uydurmak için bunu yaparlar. Onlar, Allahü teâlânın haram kıldığını helal, helal kıldığını da haram ederler.

Ey İnsanlar! Allah’a kulluk edin, beş vakit namazınızı kılın, Ramazan orucunu tutun, malınızın zekatını verin, emirlerime itaat edin. O takdirde Rabbinizin Cennetine girersiniz.

Ey İnsanlar! Aşırı gitmekten sakınınız. Sizden öncekilerin mahvolmalarının sebebi dinde ifratta olmaları idi. Hac usullerini benden öğrenin. Bu seneden sonra bir daha haccedip edemeyeceğimi bile­miyorum.

Ey İnsanlar! Yarın beni sizden soracaklar. Ne dersiniz? Ashâbı kiram: “Allah'ın dinini teblîğ ettin, vazifeni hakkıyla yaptın, bize nasihat ve vasiyette bulundun, diye şehadet ederiz, dediler. Bunun üzerine Hz.Muhammed (sav): Şahit ol Ya Rab! Şahit ol Ya Rab! Şahit ol Ya Rab! dedi.

Peygamber Efendimizin vefatından kısa bir süre önce, Arafat’ta yüz bini aşkın Müslümana yaptığı konuşma (Veda Hutbesi) dünya tarihinde insan haklarına ilişkin ilk metindir.

Avrupa'da ilân edilen ilk insan hakları metni Magna Carta (Büyük Özgürlük Fermanı), 1215 yılında imzalanmış bir İngiliz belgesidir. Veda Hutbesi ile Magna Carta arasında 583 yıl bulunmaktadır. Ayrıca Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'nun hazırladığı ve 10 Aralık 1948'de kabul edilen 30 maddelik İnsan Hakları Evrensel Bildirisi de “Veda Hutbesi”nden tam 1316 yıl sonra kabul edilmiştir.

Ayrıca, Peygamber Efendimizin “Ey İnsanlar” ifadesini kullanması hutbenin sadece Müslümanlara değil bütün insanlara hitap ettiğini göstermektedir ki bu da veda hutbesinin evrenselliğini ortaya koymaktadır.

Son olarak, Doğu Türkistan, Türkmeneli  ve  Gazze’de (Hastane ve Engelliler Derneğini bile vurabilecek kadar gözü dönmüşler) çoluk, çocuk, hasta, yaşlı, kadın demeden katliam yapan bütün zalimleri Rabbime havale ediyor ve Kahhâr sıfatıyla onları yok etmesini diliyorum.